ZDROWE POLIFENOLE

ZDROWE POLIFENOLE

Co to są polifenole?
Funkcje polifenoli
Źródła polifenoli w diecie
Polifenole w chorobach

Co to są polifenole

Polifenole to dosyć szerokie określenie na grupę związków bioaktywnych działających przeciwzapalnie, których źródłem są owoce, warzywa, zioła, herbata czy kakao. Właściwości polifenoli były wykorzystywane w medycynie wschodniej od dawna, jeżeli przyjrzymy się bliżej ajurwedzie czy medycynie chińskiej, okażę się, że większość praktyk intuicyjnie dotyczyła leczniczego działanie związków bioaktywnych w roślinach. Dzisiaj te związki nazywamy polifenolami, a fitoterapia nie jest już szamańskim działaniem babki Anujki tylko dziedziną naukową. Jaki zatem wpływ mają polifenole na zdrowie człowieka? 

Funkcje polifenoli

Polifenolom przypisuje się szereg funkcji zdrowotnych względem człowieka, od przeciwzapalnych, antyoksydacyjnych, przeciwgrzybiczych po antynowotworowe. 1Ich biodostępność z diety jest niewielka, jednak to co najważniejsze to ich funkcje prebiotyczne w obrębie jelit, największe stężeni polifenoli odnotowuje się właśnie w okrężnicy. Co to właściwie dla nas znaczy? Funkcje prebiotyczne dotyczą związków, które pozostają niestrawione, a wywierają dobroczynny wpływ na zdrowie człowieka poprzez stymulowanie wzrostu lub aktywności korzystnych bakterii jelitowych. Związki fenolowe, które są odporne na kwaśne pH żołądka i w niezmienionej formie dochodzą do jelita grubego, gdzie pełnią swoje funkcję, są metabolizowane (rozdrabniane na mniejsze cząsteczki- lepiej wchłanialne) przez bakterie jelitowe.2 3Produkty ich metabolizmu mają zdolność do utrzymywania homeostazy (równowagi) w obrębie jelit, wpływając na regulacje stanu zapalnego i różnorodność bakterii jelitowych. A im większe różnorodność bakteryjna w jelitach, tym mniejsze ryzyko zapalenia. Dlatego też dieta bogata w polifenole (zawsze należy jednak skrupulatnie dobierać ich źródła) jest wskazana dla osób zmagających się z chorobami o podłożu zapalnym czy ze względu na swoje regulujące działanie na mikriobote jelitową w IBS.4

Na podstawie: The Role of Polyphenols in Human Health and Food Systems: A Mini-Review, Cory H., Passarelli S., Szeto J, 2018

Źródła polifenoli w diecie

Zapewne kojarzysz dietę śródziemnomorską okrzykniętą jako najzdrowszy model odżywiania. Ten zasłużony tytuł zawdzięcza w dużej mierze związkom polifenolowym. Dieta śródziemnomorska to również dieta przeciwzapalna, obfitująca w warzywa, owoce, zioła czy niezastąpioną oliwę z oliwek.

1. Oliwa z oliwek (EVOO- Extra Virgin Olive Oil)- związki fenolowe w oliwie, takie jak hydryksytyrozol wspierają leczenie chorób metabolicznych (MASLD, insulinooporność, cukrzyca, otyłość). Jej korzystny wpływ odnotowujemy również w kontekście układu pokarmowego, a jej regularne spożywanie (ok 250 ml tygodniowo) znacząco poprawia skład mikrobioty jelitowej.5 6

2. Maliny, borówki, winogrona, truskawki, grejpfruty, marchewka– nie bez kozery przywołuje się tak często kolorowy talerz jako remedium zdrowych posiłków, kolorowe owoce i warzywa to główne źródło antyoksydantów. Karotenoidy to naturalne przeciwutleniacze, które właśnie odpowiadają za kolor w roślinach. 7 8

3. Matcha- dzięki zawartym w niej katechinom zmniejsza stres oksydacyjny, dodatkowo wywołuje również funkcje neuroprotekcyjne, a pita regularnie może wpływać na regulacje snu czy wspierać prace mózgu, redukując stres lub wspierając funkcje kognitywne związane z poprawą pamięci czy skupienia. Dodatkowo EGCG, katechina zielonej herbaty jest już dobrze poznanym związkiem, który również ma działanie antynowotworowe. 

4. Kawa– kwas chlorogenowy w kawie równie dobrze radzi sobie z wolnymi rodnikami, a regularne picie kawy może również wywierać działanie obniżające ciśnienie tętnicze krwi (tzw. hipotensyjne).  

Polifenole w chorobach

Jednym z lepiej poznanych związków jest resweratrol, zawarty w ponad 70 roślinach, a najobficiej w pestkach i skórce czerwonych winogron, w czerwonym winie, w orzeszkach ziemnych czy w korzeniu rdestu japońskiego. Resweratrol jest szczególnie znany ze swojego wpływu na ekspresję białek enzymatyczny jakimi są sirtuiny. Owym białkom przypisuje się funkcje odpowiedzialne za długowieczność9. Resweratrol dodatkowo obniża aktywność prozapalnych cytokin i działa antynowotworowo, hamując ekspresję cyklooksygenaz (COX-1 i COX-2). 10Może wspierać lepszą wrażliwość komórek na insulinę (korzystne w przypadku insulonooporności czy cukrzycy), jego silne działanie zmniejszające stres oksydacyjny działa prewencyjnie w kontekście chorób neurodegeneracyjnych czy związanych z układem krążenia. 11

Innym już dobrze przebadanym polifenolem jest katechina EGCG (Galusan Epigallokatechiny), która w dużej dawcę występuję w liściach zielonej herbaty (szczególnie w matchy). EGCG może pływać na obniżenie poziomu glukozy i hemoglobiny glikowanej. Co ciekawsze EGCG może działać prewencyjnie w chorobach neurodegeneracyjnych (Alzheimer, Parkinson) czy wspomagać leczenie depresji. 12 13

Kurkumina, to również jeden z lepiej poznanych przeciwutleniaczy. Kurkumina nie tylko zmniejsza stres oksydacyjny w komórce, ale wpływa na syntezę BDNF (neurotroficzny czynnik pochodzenia mózgowego), który odgrywa ogromnie ważną role w funkcjonowaniu mózgu i działa prewencyjnie w chorobach o podłożu neurodegeneracyjnym. Kurkumina może sprawdzić się również w przypadku pacjentów borykających się z problemami jelitowymi (wzdęcia, bóle brzucha, IBS), a poprzez wpływ na obniżenie ekspresji TNF-α i szlaki zapalne wspomagać leczenie endometriozy. 14 15

Bibliografia

  1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6734135/ ↩︎
  2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8621732/ ↩︎
  3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7833401/ ↩︎
  4. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0963996921000880 ↩︎
  5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6571782/ ↩︎
  6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9504660/ ↩︎
  7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29087531/ ↩︎
  8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10215867/ ↩︎
  9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3745303/ ↩︎
  10. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0378512216301888 ↩︎
  11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17726376/ ↩︎
  12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4150247/ ↩︎
  13. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8945730/ ↩︎
  14. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0753332217346838 ↩︎
  15. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37278037/ ↩︎
Oliwia Szymanek - ZnanyLekarz.pl

71-451 Szczecin

+48 792 674 555

©  2024 Oliwia Szymanek. Built using WordPress and the Mesmerize Theme